Tabu Totem Ve Put 5

Söz gelimi insanlığın, yamyamlık tutumu vardı. Ve bu alandaki insan kurbanlarına ilişkin farklı farklı kurban sunu edimleri vardı. Sunu edimleri kanlı, kansız olabilen, çiğ ya da ateşte pişirilen, kesmek, boğmak gibi olan birçok uygulamaları vardı.

Uygarlığın gelişme süreci içinde, emek ürünleri olan hayvan, bitki ve bunlardan elde edilen ürünlerini hediye edip, takdimse sunumlarına gidilerek sunular; kurban edilen insanların canı ile yer değiştirdi. Ve bu emek ürünleri, sosyal yapının yanı sıra hem de toplum aitliklerinin tanımlı lığı olan bir saygınlaşma, oldu. Üstelik bundan böyle o topluluğun insanlarının kurbanı yerine, kendi emek ürünlerinin kurban edilmesi uygulamasını insanlar tutum edindiler.

Bir çeşit totem atalar ruhu, o kurban nesnesi biçimi içinde görünüşlerle, kendisini torunları yerine feda eden bir halkçı simgelen imdi. Tüm saygılıma insanların kendileri yerine, yer değişen bu feda oluşa duyulan bir minnetti.

Ve bu minnetle yüklenilen duyumun temelinde, geçmişten o güne gelen bir anlama baskısı vardı. Kişi yerine kurban edilen totem hayvan ve bitki idi. Ki atalarının torunları yerine kendilerini feda edişin grotesk anlamasıydı. Hem kendisinin can korkusu, hem de kurban edilmemiş olmanın ruhi grotesk baskısı; insan suçluluk psikolojisiydi. İnsanlar, kendi kişiler düzleminde mihnetlerini böylesine bir algı ile saygınlaşarak ifa etmiş olmanın, iç arınmasını yaşıyorlardı.

İnsan yamyamlığı yerine, hayvan ve bitki kurban etme olayları; giderek hayvan kurbanının daha geniş uygulanması ile yer değişti. İkinci olaraktan da ittifakın içinde kurban sunusunun her bir etnik kültüre göre farklı sunum edimleri vardı. İleride site devlerleri, uluslaşma süreci, imparatorluklar kurma gibi evrelere gidecek olan insanlık tarihi örgütlenmelerinin ön evresi, adım adım bu farklılıkların yan yanalığını ve sonra da kaynaşmasını (ilahi dinlerle) ortaya koyacaklardı.

İnsan kurban ediminden hayvan kurban edilmesine geçişi ve ittifak içinde çatışan farklı edimsel uygulamalı kurban sunu biçimlerini; ittifakların birleşen yeni kutsal birliği içinde, bir araya getirilmesi gerekiyordu.

Bu bir araya gelişti edim ve uygulamalar kimi kırpmalarla, kimi birleşmelerle, bir araya gelen gökten koç indirimli bir anlatım biçimi ile sembolize edilmişti. İşte bu sembolizmdi algının hala geniş kitlelerin inancını oluşturması ve bu sembolizmin çeşitli varyantlı değişik, dönüşmüş (puttu) anlatımları vardır.

Yeni dini sistemler, hep bu sembolizmdi putlaşan algılar üzerindeki sekanslarla işlev eşecekti. Güncel yeni biçimleriyle; birbirine göre esnek hareket eden (sekansların) çalıştırılması üzerine, ittifakı olan yenisini oturtacaklardı. Yeninin kendisi putlaşacaktı. Peygamberler (sosyal ahlakçılar) bu tür kimi puttu olayları mücadele olarak eline alıp, put tanımlaması üzerinden, bunlarla savaşımını yapmıştırlar.

Böyle geçmişte toplum yaşamında hayati önemi olmuş bir toplumsal uygulama, zamanla yeni bir toplumsal uygulama ile eski olan gerileyerek, yeni olan, halkın tutumu şekline gelmiştir.

Bu tür uygulamalar üzerinde, dinler, neşvü nema buldu. Ve içerisinde zengin deneyimlerin çıkarıldığı bu alanlar insanlığın geniş müktesebatlarıdırlar da. Bu müktesebatlar alanı, o toplumların, kendi ortak devinim rezonans eksenleridirler. Bu alanların, ahlak kriterlerine dönüşebilmesi nedeni ilen de, insanlığa hitap edebilir bir argümanların, biçimlenişi olmaktadırlar.

Insanların sosyal ve toplumsal gelismeleri, araya zaman mekan bilinmezligi alırlar. Bu yüzden insanlar şimdi ile geçmişi arasında öyle fazla bir bağ kuramazdılar! Olsa olsa, geçmişte, şimdisi gibi idi! Tıpkı, şimdi bizlerin on bin yıl öncesine değin insanların bugünkü gibi aile yapılarının ve ahlak, günah kavramlarının olduğunu sandıgımız gibi!

Haldeki bu gibi süren kimi çok olayın geçmiş nedeninin bilinmez oluşu vardır. Bütün dini ya da inançtı sistemlerin içindeki bu gibi gizli anlatımlar, istenildiği gibi günceldeki bir hale uyarlanıp, şekillenildiler. Halkın, daima geçmişe dek inançtı adet ve ilişkilerine olan sadakati vardır. Bu sadakatti tutumların şimdide olan, boş yararsız uygulanması, reforme edilmeyi hep öngörürdü.

Sürecek