Zamanın Ötesindeki İnsan - 1

Yılların gergefinde kurguladığım bir düşüncem var ki o da bilim sanat ne derse desin, insan doğası değişmiyor, değişen yalnızca insanın iyi-kötü mücadelesindeki yöntem farklılıklarıdır. Sanatın kılavuzluğunda şekillenen bilim; buluşları ile pek çok kolaylığı insan hayatına getirse de zamanla insanın kara yönü çıkarın saflarına o buluşları eklemeyi denemekten hiç bıkmamıştır.

Ancak iyi gayretlerin mahsulü olan çağımıza gelene kadar her erdeme binlerce can feda edilmesi "Zaman, sessiz bir testeredir."*1* özdeyişinin şiarının hafızamızda yer etmesine neden olagelmiştir. Tarihin bağrında bu ara sessizce uyumakta olan nice savaş ve çatışmanın kıyımı yanlışa düşen insanın yanında bir o kadar da yaşın yanmasına musebbiptir.

"Zaman, kolay elde edilen ve ucuz olan şeyleri siler."*2* Peki insanı bu ucuzca dürtünün altında ömür vadesi az olan beklentileri yatıyor olabilir mi, sorusu elbette yıllardır yazın hayatı içinde bir yer arayan seçkin akılların çözmek iddiasında olduğu sorunsalın kritik noktası değil midir? "Sabahleyin kaybedeceğin bir saatin bütün gün zararını çekersin." *3* İşte bu acelecilik algısına bakmadan gerçeğin sadece yakın kıyılarını gezmekten başka bir şey yapamaz insan.

"Basit bir insan zamanını nasıl öldüreceğini, değerli bir insan da kazanacağını düşünür." *4* Burada bahsi geçen basit insanın çözüm üretmediğinden kimse bahsedemez. Aslen onlar çözüme kestirme üretmekle meşguldür, oysa burada tartışılan o çözümün meşruiyeti olmalı. Zira akıllı insan hızlı çözümlerin peşinde olsa da onu diğer gruptan ayıran bulduğu meşruiyettir.

"bir düşü düşlere dalmaksızın kavrayarak
bulutu kapsayarak açmadan buluta içtekini
tanıdım Ademoğlu kimin nesiymiş "

İsmet Özel'in yukarıdaki dizeleri okuduğumdan bu yana bu denemenin demini aramakla meşgulüm. Zamana yaymak biraz tembelliğin erinci gibi görsek de olgunluğa erişmeyişin diğer cephesi de olabilir. Ardılı ne olursa olsun düşüncenin yaş kemaline ermeyen her görüsü biraz eksik gibi. Ve zaman öğretilerinin erkenden toplanmasına biraz da kıskanç sanki.

"Zamanların en kötü şekilde kullananlar, en çok zamanın kısıldığından şikayet ederler." *4* Cümlenin ana fikrine bakacak olursak zaman kısalığı sadece kötüye kullananlar için kısa oysa aksi durum diğerleri içinde geçerlidir. Ancak zamanını iyi kullananlar için bir artı değerlilik başka bir deyişle fonksiyonellik vardır ki onlar-zekiler pek şeyi bir arada yapma yada daha basit olanları diğerlerine ücret karşılığı pazarlayarak zamanlarını genişletme eğilimleri birim zamanda gerçekleştirdikleri hedef sayılarını artırarak diğerleri üzerinde mutlak bir birikim hakimiyeti kurabilme yetisine sahip olmalarıdır...

Dipnotlar

1. Kant
2. Roy Chanslor
3. William Whately
4. Schopenbauer
5. La Bruyere


Dipnotlar kitap yazım ilkelerine göre site olanakları el vermediğinden *1* örneğinde olduğu gibi verilmeye çalışılmıştır.