Ataol Behramoğlu’nun Hayatı ve Eserleri

Ataol Behramoğlu, (d. İstanbul Çatalca 13 Nisan 1942) Türk şair, çevirmen

1- Ataol Behramoğlu’nun Hayatı

İstanbul Çatalca’da 13 Nisan 1942’de doğmuştur. İlköğretimini Kars ve Çankırı’da tamamlamıştır. 1966 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuştur. 1965’te Fikir Kulüpleri Federasyonu ve Dönüşüm dergisini çıkaranlar arasında olmuştur. 1970’de İsmet Özel’le birlikte Halkın Dostları dergisini çıkarmıştır.

Askerlik görevinden sonra İngiltere ve Paris’e gitmiştir. Paris’te, öğretmenlik, otel katipliği görevlerini yaptı. Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Sovyet edebiyatı üzerine incelemeleri 1972’de yaptı. Ülkeye döndüğünde İstanbul Şehir Tiyatroları’nda dramaturg olarak görev yaptı. Türkiye Yazarlar Sendikası’nın genel sekreterliği görevini 1979’da yapan Behramoğlu aynı zamanda birçok dergide şiirlerini yayınlanmış ve çeşitli dergilerin kurucusu olmuştur.

1982’de Barış Derneği Davası nedeniyle 10 ay tutuklu kalmış 1983’de 8 yıl hapse mahkum edilmiştir. Ertesi yıl Fransa’ya kaçmış olan Behramoğlu beraatını alınca tekrar Türkiye’ye dönmüştür. Sanatçı günümüzde halen Rus Dili ve Edebiyatı bölümünde Doçent sıfatıyla anabilim dalı başkanlığı görevini yürütmektedir.

2- Ataol Behramoğlu’nun Edebi Kişiliği

Rusçayı mükemmel derecede bilen Behramoğlu, 1960 sonrası toplumcu şiirin önde gelen şairlerindendir. Gençlik dönemlerinde Atilla İlhan, Garipçiler ve İkinci Yeni akımının etkisinde kalmıştır. Sonraki dönemlerinde toplumcu anlayışı benimsemiştir. Eserlerinde siyasi mücadele verenlerin, işçi sınıfının sosyal sorunlarına ve duygularına yer vermiştir. Şiirlerinde yalın anlatımı ve günlük konuşma dilini kullanır. Gerçek hayatın sorunlarından uzak pasif sanat anlayışının karşısındadır.

Gorki, Puşkin, Çehov gibi ünlü Rus yazarların eserlerini Türkçeye çevirerek, şair kimliğinin yanında çevirmen kimliğini de öne çıkarmıştır. Kardeşi Nehat Behram ile Militan dergisini çıkarmıştır. Şiirlerinin birçoğu Yunanca, Sırpça, İngilizce, Bulgarca ve Macarca gibi dillerde yayınlandı. Asya-Afrika Yazarlar Birliği'nin Uluslararası Lotus Edebiyat Büyük Ödülü'nün sahibi olan Behramoğlu, şiirlerinde kalbini ve hayatını araştırdığını dile getirmiştir.

Şekil özelliklerini ikinci plana iterek duyguları öne almış şiirlerini serbest bir anlayışla yazmıştır. İlk eserlerini Marksist, komünist doktrinle, aşırı bir toplumsal solculuk, eylemci ve sokak kavgalarını anlatan anlayışta yazmıştır. Daha sonraki eserlerinde ise ılımlı sol anlayışıyla sömürülenleri, ezilenleri anlatmıştır. 1980’li yıllardan sonra hapishane acılarını ve ailesine duyduğu özlemi içeren eserler vermiştir.

Şiirlerinde yeni tema ve biçim arayışı içinde oldu. Şiirleri kadar yaptığı çevirilerle de dikkat çekmiştir. Antoloji, edebiyat, kültür üzerine yazdıkları ve diğer çalışmaları ile yaşadığı dönemin önde gelen sanatçıları arasına girmeyi başardı.

3- Ataol Behramoğlu'nun Eserleri

• Şiirler
  • 1965 Bir Ermeni General
  • 1970 Bir Gün Mutlaka
  • 1974 Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri
  • 1976 Ne Yağmur... Ne Şiirler...
  • 1978 Kuşatmada
  • 1979 Mustafa Suphi Destanı
  • 1983 Dörtlükler
  • 1983 İyi Bir Yurttaş Aranıyor
  • 1983 Şiirler 1959-1982
  • 1985 Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum
  • 1985 Kızıma Mektuplar
  • 1987 Eski Nisan
  • 1988 Bebeklerin Ulusu Yok
  • 1991 Bir Gün Mutlaka
  • 1991 Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var
  • 1993 Sevgilimsin
  • 1999 Aşk İki Kişiliktir
  • 2002 Yeni Aşka Gazel
  • 2007 İki Ağıt
  • 2008 Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar
  • 2008 Okyanusla İlk Karşılaşma
  • 2008 Hayata Uzun Veda
• Deneme-İncelemeler
  • 1986 Yaşayan Bir Şiir
  • 1995 Şiirin Dili-Anadil
  • 1996 Utanıyorum
  • 1997 Mekanik Gözyaşları
  • 1997 Nazım'a Bir Güz Çelengi
  • 1998 İki Ateş Arasında
  • 1999 Kimliğim İnsan
  • 2000 Başka Bir Açı
  • 2001 Gerçeklik Duygusunun Kaybolması
  • 2001 Rus Edebiyatı Yazıları
  • 2001 Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği
  • 2003 Kendin Olmak ya da Olmamak
  • 2004 Yeni Ortaçağın Saldırısı
  • 2005 Biriciktir Aşk
  • 2008 Rus Edebiyatının Öğrettiği
  • 2009 Sivil Darbe
  • 2010 Benim Prens Adalarım
  • Yolculuk, cesaret ve kavga şiirleri
• Anı

  • 1995 Aziz Nesin'li Fotoğraflar

• Gezi

  • 1996 Başka Gökler Altında

  • 2008 Yurdu Teninde Duymak

• Tiyatro
  • 1992 Lozan
• Mektup
  • 1995 Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (ismet Özel’e)
  • 1997 Şiirin Kanadında Mektuplar (M.Demirtaş'la mektupları)
• Antoloji
  • 1987 Büyük Türk Şiiri Antolojisi
  • 1997 Dünya Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile)
  • 1983 Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile)
  • 2007 Uçur Diye, Ey Aşk
  • 2008 Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi