Cemal Safi'nin Hayatı ve Eserleri

Cemal Safi (d. 15 Ekim 1938, Samsun, ö. 17 Nisan 2018, Ankara) Türk şair.

1- Cemal Safi'nin Hayatı

15 Ekim 1938 yılında Samsun’da dünyaya gelmiştir. İlk, ortaokul ve liseyi Samsun’da okumuştur. Samsun’da Sanat Enstitüsü Torna Tesviye Bölümü’ne gitmiş ancak eğitimini yarıda bırakmıştır. Babası ticaretle; otel ve nakliye işleri ile uğraşmaktadır. 1959 yılında ailesi ile birlikte Ankara’da yaşamaya başlamış ve babasının yanında Büyük Otel’in işletmesine yardımcı olmuştur. Annesi, Safi çok küçükken veremden ölmüştür. Öz annesinden 5, üvey annesinden 2 kardeşe sahiptir. ‘Sofuoğulları’ olan soyadları, soyadı kanunundan itibaren ‘Safi’ olarak değişmiştir.

Şiir yazmaya, okuma yazma öğrenince başlayan şairimiz, büyük şairlerin eserlerini okuyarak kendini geliştirmiştir. Rıza Tevfik’ten özellikle çok etkilenmiştir. 38 yaşındayken, o yaşına kadar biriken duygu ve düşüncelerini tekrardan kaleme almaya başlamıştır.

Cemal Safi:

• Kelimelere yüklediği anlam, şiirlerindeki duyarlılık, hayata bakışı ile nadir sanatkarlardandır.
• Şair olmak için şair doğulması görüşünü savunur ve eski ünlü Türk ozanlarını örnek gösterir.
• Aşkın ve sevginin yaşanılarak yazılabileceğinin altını çizer.
• Şiir mürekkebini duygu olarak tanımlar. Bestecilerin de şairin duygusunu ve şiirini anlaması gerektiğini vurgular.
• Ona göre bestekar şairin verdiği anlamı, duyguyu bozmamalıdır.
• Safi, maddiyat kaygısıyla sanat yaratılmasına karşıdır.
• Onu bilenler, tanıyanlar ‘şiir nedir ve şair kimdir’ ayrımına varabilmektedir.
• Şiirlerini ezbere bilmektedir, güzel şiir yazdığı gibi onları etkileyici şekilde de okumuştur.

1962’de Şükran Hanımla yaptığı evliliğinden Mehmet Akif, Peyami Safa ve Ebru isimli üç çocuğu olmuştur. Ailesinden onun dışında şiirle ilgilenen olmamıştır. Cemal Safi, bir yılın sonunda tedavi gördüğü hastanede, 18 Nisan 2018 yılında beyin kanaması ve KOAH hastalığı sebebiyle vefat etmiştir.

2- Cemal Safi’nin Edebi Kişiliği

Cemal Safi, Türk Dil Kurumu tarafından organize edilen Dil Bayramı’nda ‘Türkçeyi en iyi ve etkili kullanan şair’ olarak birincilik ödülüne layık görülmüştür. Ayrıca klasik Romen şairi Mihai Eminescu onuruna düzenlenen yarışmada ‘’Eminescu Madalyası’’ ile onurlandırılmıştır.Bestelenen 250’ye yakın şiiri olan şairimiz, bestelenen şiirlerinden ‘Vurgun, Rüyalarım Olmasa, Gözüm Kesmiyor, İmkansız’ ile Hürriyet, Altın Kelebek, Milliyet ve TRT’den yılın şairi ödüllerini almıştır. Cemal Safi; Zeki Müren, Bülent Ersoy, Zekai Tunca, Orhan Gencebay, Muazzez Abacı, Seda Sayan, Hakan Taşıyan, Candan Erçetin gibi severek dinlenen pek çok şarkıcının bazı şarkılarının güftecisidir. Kırk beş tane eseri çok bilinen şarkılardandır. Şiirlerinden yüz elliden fazlası farklı isimler tarafından bestelenirken, kırktan fazlası Orhan Gencebay tarafından bestelenmiş ve yorumlanmıştır.

Bestelenen 250’ye yakın şiiri olan şairimiz, bestelenen şiirlerinden ‘’Vurgun, Rüyalarım Olmasa, Gözüm Kesmiyor, İmkansız’’ ile Hürriyet, Altın Kelebek, Milliyet ve TRT’den yılın şairi ödüllerini almıştır. Cemal Safi; Zeki Müren, Bülent Ersoy, Zekai Tunca, Orhan Gencebay, Muazzez Abacı, Seda Sayan, Hakan Taşıyan, Candan Erçetin gibi severek dinlenen pek çok şarkıcının bazı şarkılarının güftecisidir. Kırk beş tane eseri çok bilinen şarkılardandır. Şiirlerinden yüz elliden fazlası farklı isimler tarafından bestelenirken, kırktan fazlası Orhan Gencebay tarafından bestelenmiş ve yorumlanmıştır.

Beş yüzden fazla şiiri olan Cemal Safi şiirlerinin birçoğunu 1 gece süresince tamamlamıştır. İki buçuk saatte, yirmi günde, 8 ay 10 günde vb. yazdığı şiirleri de bulunmaktadır. Şairimizin yaşadığı duygu yoğunluğu, şiir yazma süresinde ve şiirlerinin etkili olmasında belirleyici olmuştur. Şairin ‘akılda kalıcı olmak’ başlıca kriterlerindendir.

Şairimizin şiirlerinden bir kısmı İtalyanca, Romence ve Arnavutça dillerine çevrilmiştir.

Şiirlerinin özellikleri:

• Hece ve aruz ölçüsü kullanmıştır.
• İçten,
• Sade,
• Anlaşılır,
• Herkesin anlayabileceği bir dil kullanmıştır.
• Halk ve divan edebiyatından etkilenmiştir.
• Aşk, sevgi, aşk acısı, ayrılık vb. konularını ağırlıklı işlemiştir.
• Ahenk unsurlarına yer vermiştir.
• Öğüt veren, ders çıkarılabilecek bir üslup da kullanmıştır.

3- Cemal Safi’nin Eserleri

• Şiirlerinden bazıları
  • Bu gece
  • Git (Şarkı olarak Candan Erçetin tarafından yorumlanmıştır.)
  • Bilmiyorum Neredeyim
  • Gözüm Kesmiyor (Zekai Tunca tarafından bestelenmiştir.)
  • İmkansız (Zekai Tunca tarafından bestelenmiştir.)
  • Ah Şu Şairliğim
  • Senden Sadece Beni Sevmeni İstiyorum
  • Sensiz Olmadı
  • Kainatın Ulu İmparatoru
  • Sanem
  • Dön
  • Kal Sağlıcakla
  • Niye?
  • Kıyamete Kırk Kala
  • Hüzün Adres Değiştirir Zamanla
  • Alışamadım
  • Ağlarsın Bilsen (Şarkı olarak Orhan Gencebay tarafından yorumlanmıştır. )
  • Sahra
  • Rücu
  • Sen İran Ol
  • Telefonda Sen
  • Vurgun (Şarkı olarak Muazzez Abacı tarafından yorumlanmıştır. )
  • Besmele
  • Sende Kalmış
  • Ya Evde Yoksan (Şarkı olarak Orhan Gencebay tarafından yorumlanmıştır. ‘Neredesin Firuze’ filminin şarkısıdır.)
  • Mecbur muyum Ben
  • Aheste
  • Yeter Daha Fazla Üzemezsin
  • Eskici
  • Başkentin Ufkunda
  • Tek Hece Aşk
  • Rüyalarım Olmasa (Şarkı olarak Zeki Müren tarafından yorumlanmıştır.)
  • Ahu Gözlüm (Şarkı olarak Orhan Gencebay tarafından yorumlanmıştır.)
  • İç Benim İçin (Şarkı olarak Orhan Gencebay tarafından yorumlanmıştır.)
• Şiir Kaseti

  • Bu Gece Kalıyorum( müzikli )

• Şiir Kitapları
  • Kıyamete Kırk Kala
  • Vurgun
  • Sende Kalmış
  • Ya Evde Yoksan