Cevdet Kudret Solok'un Hayatı ve Eserleri

Cevdet Kudret Solok, Yedi Meşale edebiyat topluluğunun kurucuları arasında yer alan Türk edebiyatçı ve edebiyat tarihçisi. Yazar, Cevdet Kudret adı ile tanınır.

Doğum tarihi ve yeri: 7 Şubat 1907, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 10 Temmuz 1992, İstanbul

1- Cevdet Kudret'in Hayatı

7 Şubat 1907’de İstanbul'da doğan Kudret, dokuz yaşındayken babasını Musul Savaşı’nda kaybetmiş annesinin gayretiyle okuyup, İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi'ni 1933 de bitirmiştir. Kayseri Lisesi'nde, Ankara Devlet Konservatuarı'nda diksiyon ve edebiyat öğretmenliği, Ankara Erkek Lisesi'nde
Atatürk Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yapmış , Yayın Müdürlüğü emrinde İnönü Ansiklopedisi'nde edebiyat sekreteri olarak çalışmış , Demokrat Parti iktidarı döneminde Bitlis Ortaokulu'na Türkçe öğretmeni olarak atanınca istifa etmiş, kısa bir süre İstanbul ve Ankara'da avukatlık yapmış olan Kudret Türk Dil Kurumu'nda redaktör, Bilgi Yayınevi'nde danışman olarak çalışmıştır. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Basın Yayın Yüksek Okulu'nda öğretim görevlisi olarak ders veren yazar, yazın yaşamına 1927 de Servet-i Fünûn dergisinde şiirle başlamıştır.

Aynı dergide çalışan yedi genç yazar bir araya gelmiş, o güne dek yazdıklarını Yedi Meşale adında bir kitapta toplamışlardır. Çıkardıkları Meşale dergisini sekiz sayı sürdürebildikleri dergi, yeni alfabeye geçiş dönemindeki zorlukla nedeniyle kapanmıştır. Dergide yayınlanan şiirlerini Birinci Perde adlı kitabında daha sonraki şiirlerini İkinci Perde , Üçüncü Perde adları altında derleyen Kudret hiçbir zaman kitap halinde bastırmamıştır.

Bu arada oyun yazmaya da yönelen yazar, Tersine Akan Nehir , Rüya İçinde Rüya , Kurtlar adlı oyunları Darülbedayi'de sahnelenmiştir. Danyal ve Sara adlı oyunu Varlık dergisinde , Yaşayan Ölüler adlı oyunu Ağaç dergisinde tefrika edilmiştir. "Cumartesi Çocuğu" adlı güldürü biçimindeki bir oyununu ise tamamlamamıştır.

1974-1986 yılları arasında Bodrum'da yaşayan daha sonra yaşamını İstanbul’da sürdüren Kudret 10 Temmuz 1992’de bu kentte yaşama veda etmiştir.

2- Cevdet Kudret'in Edebi Kişiliği

Edebiyata şiirle başlayan yazar, daha sonra öykü, roman ve tiyatro türünde eserler vermiştir. Şiirlerinde bireysel duygular, özlem, yalnızlık, kıskançlık gibi konuları işlemiştir. Romanlarında daha çok kendi yaşamını anlatmıştır. Edebiyatla ilgili önemli inceleme ve araştırmaları vardır.

Cevdet Kudret'e Ortaoyunu kitabı için Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü (1974), Türk Edebiyatı'nda Hikâye ve Roman kitabı için Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (1991) verildi. Ayrıca, Dil Derneği Türk Dili Onur Ödülü (1989) ile Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü'ne (1992) lâyık görüldü.

3- Cevdet Kudret'in Eserleri

• Şiir:
  • Birinci Perde (1929)
• Öykü:
  • Sokak (1974)
• Roman:
  • Süleyman'ın Dünyası:
  • I. Sınıf Arkadaşları (1943, 1976)
  • II. Havada Bulut Yok (1958, 1976)
  • III. Karıncayı Tanırsınız (1976)
• Deneme:
  • Dilleri Var Bizim Dile Benzemez (1966)
  • Bir Bakıma (1977)
  • Benim Oğlum Bina Okur (1983)
  • Kalemin Ucu (1991)
• İnceleme-Derleme:
  • Divan Şiirinde Üç Büyükler: I. Fuzuli (1952) , II. Baki (1953) , III. Nedim (1952);
  • Halk Şiirinde Üç Büyükler: I. Yunus Emre (1958) , II. Pir Sultan Abdal (1965) , III. Karacaoğlan (1958);
  • Eşref: Hicviyeler (1953)
  • Şinasi: Şair Evlenmesi (1959)
  • Teodor Kasap: İşkilli Memo (1965)
  • Nazım Hikmet: Kuvayi Milliye (1968);
  • Batı Edebiyatından Seçme Parçalar (1973)
  • Feraizcizade Mehmet Şakir: Evhami (1974)
  • Abdülhamit Devrinde Sansür (1977)
  • Örnekleriyle Edebiyat Bilgileri (2 cilt, 1980).