Haldun Taner'in Hayatı ve Eserleri

Haldun Taner, Türk öykü, tiyatro ve kabare yazarı, öğretim üyesi ve gazetecidir.

Doğum tarihi ve yeri: 16 Mart 1915, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 7 Mayıs 1986, İstanbul

1-Haldun Taner'in Hayatı

Hukuk Fakültesi profesörü Ahmet Selahattin’in oğlu olarak 16 Mayıs 1915’te İstanbul’da doğmuştur. Cumhuriyet döneminin önde gelen modern tiyatro yazarlarından biridir. Beş yaşında iken babasını kaybeden sanatçı, annesiyle birlikte büyükbabasının konağında yaşamıştır .Ortaöğrenimini 1935’te Galatasaray Lisesinde tamamlamış ve devlet tarafından Almanya’ya Heidelberg Üniversitesine gönderilmiştir.

Zatürre olunca eğitimini yarıda bırakıp 193’8’de İstanbul’a dönen Taner, 1950’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümü’nü bitirerek Sanat Tarihi Kürsüsü’nde asistan olmuş, 1950’den sonra İstanbul Edebiyat Fakültesi, Gazetecilik Enstitüsü’nde, LCC Tiyatro Okulu’nda binlerce öğrenci yetiştirmiş, İki yıl Viyana’daki Max Reinhardt Tiyatro Akademisinde öğrenim görmüş ve Viyana’daki bazı tiyatrolarda reji asistanı olarak çalışmıştır.

1957 yılında ülkeye dönen Taner, İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü’nde edebiyat ve sanat tarihi, Dil – Tarih – Coğrafya Fakültesinde ve İstanbul Edebiyat Fakültesinde tiyatro dersleri vermiştir.

Kaldırıldığı Haydarpaşa Göğüs Hastanesi'nde 7 Mayıs 1986'da vefat eden Taner Beylerbeyindeki Küplüce Mezarlığı'na defnedilir. Yazarın  adı 1988'de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu'nun Kadıköy sahnesine ve Caddebostan'da bir sokağa verilmiştir,

2-Haldun Taner'in Edebi Kişiliği

Haldun Taner yazın yaşamına skeçler yazarak başlamış öykü ve tiyatrolarıyla tanınmıştır. Keşanlı Ali Destanı’nı yazan , Türk tiyatrosunda izleyiciyi kabareyle buluşturan, epik tarzını ilk defa deneyen ve edebiyatımızın ilk epik tiyatrosunu sanatçıdır. Olayı ön planda tuttuğu, klasik örgülü hikâyeler yazan Taner, gözlem ve mizaha önem verdiği hikayelerinde büyük şehirde bozulmuş, sonradan görme, harp zengini, gösterişçi, züppe, açgözlülükle para vurmuş, fazilet ve maneviyattan yoksun kişileri anlatmıştır. Eserlerinde entrikalı, sürprizli ve güldürücü olaylara yer vermiştir.

Yazarın canlı, neşeli, nükteli, yergi ve alay taşıyan, İstanbul konuşmasıyla örülmüş bir üslubu vardır. Haldun Taner , Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nu kurmuş ,oyunlarında meddah geleneği ve tuluat tiyatrosunun özelliklerinden yararlanmıştır. Modern Öykünün edebiyatımızdaki temsilcisidir.

3-Haldun Taner'in Eserleri

• Öyküleri:
  • Geçmiş Zaman Olur ki (1946)
  • Yaşasın Demokrasi (1948)
  • Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu (1950)
  • Tuş (1951)
  • Onikiye Bir Var (1953)
  • Ayışığında Çalışkur (1954)
  • Sancho’nun Sabah Yürüyüşü (1964)
  • Konçinalar (1967)
  • Kızıl Saçlı Amazon (1970)
  • Yalıda Sabah (1979)
  • Şeytan Tüyü (1980)
  • Bir Kavak Ve İnsanlar
  • Ayak
• Hatıra:
  • Sırıtık Bir Küskün
• Tiyatro Oyunları:
  • Günün Adamı (1957)
  • Dışardakiler (1957)
  • Ve Değirmen Dönerdi (1958)
  • Fazilet Eczanesi (1960)
  • Timsah (1960)
  • Lütfen Dokunmayın (1961)
  • Huzur Çıkmazı (1962)
  • Keşanlı Ali Destanı (1964)
  • Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım (1964)
  • Eşeğin Gölgesi (1965)
  • Zilli Zarife (1966)
  • Vatan Kurtaran Şaban (1967)
  • Bu Şehr-i İstanbul Ki (1968)
  • Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1969)
  • Astronot Niyazi (1970)
  • Ha Bu Diyar (1971)
  • Dün Bugün (1971)
  • Aşk-u Sevda (1973)
  • Dev Aynası (1973)
  • Yâr Bana Bir Eğlence (1974)
  • Ayışığında Şamata (1977)
  • Hayırdır İnşallah (1980)
  • Marko Paşa (1985)
  • Aleyna'nın kızı (1985)
• Fıkra-Gezi-Söyleşi:
  • Devekuşuna Mektuplar (1960)
  • Hak dostum Diye başlayalım Söze (1978)
  • Düşsem Yollara Yollara (1979)
  • Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil (1979)
  • Yaz Boz Tahtası (1982)
  • Çok Güzelsin Gitme Dur (1983)
  • Berlin Mektupları (1984)
  • Koyma Akıl Oyma Akıl (1985)
  • Önce İnsan Olmak (1986)

3-Haldun Taner'in Aldığı Ödüller

• 1953 - New York Herald Tribune Uluslararası Hikâye Yarışması Türkiye Birinciliği (Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu)
• 1955 - Sait Faik Hikaye Armağanı (Onikiye Bir Var)
• 1956 - Varlık Dergisi En Beğenilen Öykü Yazarı ödülü
• 1972 - Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü (Sersem Kocanın Kurnaz Karısı)
• 1983 - Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü