Mithat Cemal Kuntay'ın Hayatı ve Eserleri

Mithat Cemal Kuntay, Türk yazar, şair ve hukukçu.

Doğum tarihi ve yeri: 1885, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 30 Mart 1956, İstanbul

1- Mithat Cemal Kuntay'ın Hayatı

1885 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir Mithat Cemal. İşkodra’dan gelen bir ailenin oğludur. Babası Selim Sırrı Bey, annesi Rumeli’nin Tırhala Kasabası’ndan Samiye Hanım’dır. Henüz çocukken annesinin okuduğu Cezmi romanı ona ilk edebiyat zevkini vermiştir. Orta öğrenimini Aksaray’daki Mekteb-i Osmaniye Rüştiye’sinde almıştır. Saint Joseph Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini Vefa Lisesi’nde tamamladıktan sonra Mekteb-i Hukuk’tan birincilikle mezun olmuştur. 17 yaşındayken babasını kaybeden şair 10 kişilik ailesinin geçim yükünü üstüne alarak öğrencilik yıllarında gazetecilik, özel öğretmenlik, daha sonra avukatlık yaparak bu yükü taşımaya çalışmıştır.

Aynı dönemde ilk şiirlerini dergi ve gazetelerde yayımlamış, ileride yakın dost olacağı ve biyografisini yazacağı Mehmet Akif Ersoy ile 1903 yılında tanışmıştır. Bu tanışma, onun sanatını ve düşüncelerini etkilemiştir. Padişaha jurnal edildiği için 1906’da bir süre tutuklu kalmıştır. Mehmet Akif’in II. Meşrutiyet’ten sonra yazdığı İstibdat adlı şiiri, bu olayın hatırasına Mithat Cemal’e ithaf edilmiştir. Mehmet Akif ile birlikte yazdığı ‘Elhamra’ adlı şiiri ve ‘Acem Şahına’ adlı manzumeyi Resimli Kitap’ta yayımlanmış, Acem Şahı, şair olarak ününü arttırmıştır.

1908 yılında kazandığı imtihan sonucu doktoraya başlayarak, hukuk idaresi dersi vermekte olan İbrahim Hakkı Paşa’nın asistanı olmuştur. Eğitimini tamamladığında Türkiye’de ilk hukuk doktoru unvanını almıştır. Bir süre “hukukta hitabet” dersleri verdikten sonra sınavı kazanarak Adliye Nezareti Özel Kalem’ine kâtiplik görevine başlayıp, zamanla müdür yardımcılığına yükselmiştir. Kısa bir süre Birinci Hukuk Mahkemesi üyesi olarak yargıçlık yapmıştır.

I. Dünya Savaşı sırasında hükümetin Çanakkale Cephesi’ne gönderdiği 40 kadar şair arasında Mithat Cemal de yer almıştır. Savaş yıllarında çıkartılan Harp Mecmuası’nda hamasi şiirlerini yayımlamıştır. Millî Mücadele yıllarında da hamaset şiirleri yazmaya devam etmiş, 30 Ağustos Zaferi’nden sonra yazdığı ‘Vatan Hisleri’ adlı şiirinin son iki mısrası TBMM’de Mustafa Kemal tarafından okunmuştur , Ölmez bu vatan farz-ı muhal ölse de hattâ / Çekmez kürenin sırtı bu tâbât-ı cesîmi (Ölmez bu vatan varsayalım ölse bile / Çekmez dünyanın bedeni bu kocaman tabutu). Bu olay, ününü birden arttırmıştır. Mithat Cemal, 1923 yılında noterliğe başlamış ve Beyoğlu 4. noterliğine tayin edilmiş, 1956 yılında yaşamını yitirinceye kadar noterliği sürdürmüştür ve Türkiye’nin en uzun süre noterlik yapan hukukçusu unvanını almıştır. 1950 seçimlerinde CHP listesinden Çorum milletvekili adayı olduysa da seçilememiştir. Hicaz Valisi Ahmet Ratip Paşa’nın torunlarından Naile Hanım ile evlenen Kuntay, çok sevdiği eşini genç yaşta yitirmiştir. Naile Hanım (1895-1945) ile evliliğinden Vedat (1918-2011) isimli tek bir oğlu ve fotoğraf sanatçısı Lale Tara tek torunudur. Kuntay akciğer kanseri nedeniyle 30 Mart 1956 günü İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Kabri Karacaahmet Mezarlığı’ndadır.

Mithat Cemal’in yayımlanan ilk şiiri, Çırçır Suyu’nda başlığını taşımaktadır. 1901 yılında Malumat Dergisi’nde çıkmıştır. Sırat-ı_Müstakim Dergisi ve Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlanan şiirleri ile adını duyurmuştur. Tek şiir kitabı Türkün Sehnamesi'nde 82 şiiri yer almıştır. Çınaraltı dergisinde 1943-1944'te yayınlanan son dönem şiirlerinde Yahya Kemal Beyatlı'dan da etkilendiği görülmüştür.

Yazdığı tek roman olan Üç İstanbul, onun en önemli eseridir. Eser, II.Abdülhamit II. Meşrutiyet ve Mütareke yıllarının İstanbul'unu anlatır. Eserin, yazarın hayatını yansıttığı söylenir. Roman, 1983 yılında TRT tarafından televizyon dizisi olarak çekilmiştir. Monografileri, titizlikle düzenlenmiş birer belgeler kitabı gibidir.

2- Mithat Cemal Kuntay'ın Edebi Kişiliği

Eserlerinde Yalın bir dil kullanmış, oyunlarında yurt sevgisi konusunu işlemiştir.

Kuntay, ayrıca edebiyat araştırmaları yapmış, Fransız yazarlardan tercüme eserler vermiş bir sanatçıdır. Şiirlerinde aruzu ustaca kullanmıştır. Ağır bir dile sahip olan şair, dilini zamanla sadeleştirmiştir. Vatan ve millet sevgisi temalı epik ve lirik şiirler Hiciv türünde de şiirler yazmış ancak, aşk temasını hiç işlememiştir

3- Mithat Cemal Kuntay'ın Eserleri

• Şiir:
  • Türk'ün Şehnamesinden (1945)
• Antoloji:
  • Nefaisi Edebiye (1913)
• Oyun:
  • Kemal (1912)
  • Yirmi Sekiz Kânun-ı Evvel (1918)
• Roman:
  • Üç İstanbul (1938)
• Biyografi:
  • Mehmet Akif (1939, İstiklal Şairi Mehmet Akif adıyla 1944)
  • Namık Kemal (2 cilt, 1956)
  • Sarıklı İhtilalci Ali Süavi (1946)