Montaigne'in Hayatı ve Eserleri

Montaigne, 16. yüzyıl Fransız deneme yazarı.

1- Montaigne Hayatı

Montaigne Perigord’da 1533 yılında 28 Şubat’ta doğmuştur. Ailesi bir hayli varlıklı olan Montaigne Katolik inancına bağlı bir ailede yetişmiştir. Öğrenimine küçük yaşta başlamıştır. 1546 yılına gelindiğinde Montaigne College de Guinne’yi bitirmiştir. Ardından ise hukuk öğrenimi için Toulouse Üniversite’sinde eğitim almıştır. Montaigne çok zaman geçmeden Bordeaux parlamentosunda danışmanlık görevini yapmıştır. Daha sonra belediye başkanlığı ve milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur.

Montaigne İtalya ve Almanya’yı gezme fırsatı bulmuş daha sonra ise doğduğu şatoda kendini edebiyat ve felsefeye adamıştır. Felsefede kuşkucu yöntem olan us ilkelerini savunmuştur. Montaigne, denemeler eseri için şu sözleri beyan etmiştir: “Ben kitabımı yaptığım kadar kitabım da beni yaptı”. Kendini bu yazdığı eser ile olgunlaştıran Montaigne hayat boyu araştırmaya ve öğrenmeye devam etmiştir. Fransız deneme yazarına ailesi tarafından özel eğitmenlerce eğitim de aldırılmıştır. Eğitmeni bir Alman vatandaşıydı ve bu eğitimin Montaigne’ ye katkıları Yunan ve Katin edebiyatını öğrenmesi olmuştur. Bu eğitimin ardından ünlü yazar edebiyat fakültesinde felsefe okumuştur. Bulunduğu şehirde Belediye Başkanı olarak da görev yapmıştır. Montaigne, 13 Eylül 1592’de vefat etmiştir.

Montaigne deneme türünün ilk örneklerini sunan yazarlardan biri olarak kendisinden sonraki pek çok yazara da örnek olmuştur. Fransız bir yazar ve düşünürdür. En önemli eseri ise Denemeler’ dir. Denemelerini Türkçeye çeviren Sabahattin Eyüpoğlu olmuştur. Montaigne’inin ailesi geniş bir malikânede yetiştirmiştir onu. Burada kitaplar ve yazılar önemli bir yer kapsamaktaydı. Montaigne kendisine çalışma ortamı yaratarak Denemeler adlı kitabını oluşturmuştur. Denemelerinde ele aldığı konular ise insan üzerinedir. Oldukça açık sözlü bir yazar olarak denemelerinde hayatından izleri de yansıtmıştır. Aynı zamanda iyimserlik, özgürlük ve dayanışma konularını ele alan denemeleri de bulunur. Oldukça özgün yazılar ortaya çıkaran yazarın üslubu ise sadedir. Bu nedenle küçükten büyüğe herkes Montaigne eserlerini okuyabilir.

2- Montaigne Edebi Kişiliği

Montaigne’inin kısa denemelerinin yer aldığı Essais kitabı 1580 yılında yayımlanmıştır. İçerisinde yer alan makalelerde yazarın kişiliği, ilgi alanları ve bilgilerinin yansımaları bulunur. Eserlerinde en çok kendi iç dünyasına değinmiştir. Asıl meselelere odaklamış olan Montaigne, hafızayı boş şeylerle doldurmanın gereksizliğine vurgu yapmıştır. Kendisine yarar getirmeyen düşünce ve kaygılardan uzak durulması gerektiğine inanmıştır. Hafızasının zayıflığına vurgu yapmış ve dini çatışmaların gereksizliğine değinmiştir. Eserlerinde dürüstlüğü her daim ön planda tutmuş ve kendi hayatını da yansıtmıştır. Montaigne yazılarında, insan hayatını, hayatın getirdiklerini, götürdüklerini tüm yönleri ile araştırmış ve dile getirmiştir. Montaigne çocuk yetiştirme, diyalog sanatı, hayattaki kayıplar ile mücadele, okumanın önemi, ölümü kavrama ve ölüme hazırlanma süreci gibi farklı konularda okuyucuyu bilgilendirmiş ve yönlendirmiştir.

Modern şüpheci anlayışın önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen Michel De Montaigne, Fransız Rönesansı’ nın etkilerini eserlerinde yansıtmıştır. Montaigne, yoğun çalışmalar sonucunda tüm zamanlarda okunabilir, tartışılabilir  evrensel denemeler meydana getirmiştir. Edebiyatta en ve fazla örneği mevcut bir tür olan denemeyi ustaca yazmıştır. Yazılarının türü için “makale” kavramını ilk kullanan Montaigne olmuştur. Montaigne, zekice kaleme aldığı denemeleri ve ciddi hayata dair düşüncelerini kendi mizahi anekdotları ile karıştırmıştır. Tüm dünyada hayranlıkla okunan denemeleri olan yazar Essais eseri ile kendinden sonraki William Shakespeare, René Descartes, Isaac Asimov gibi dünyaca ünlü yazarları etkilemiştir.

3- Montaigne Eserleri

Montaigne eserlerini deneme türünde vermiştir. Bu eserleri  Türkçe’ ye çevrilmiş ve Denemeler adı altında toplanmıştır. Eserlerinde insan doğası ve insan sevgisi üzerinde duran yazar denemeler serisini 1580 yılında tamamlamıştır. Seçme Denemeler adı altında ülkemizde bulunan Montaigne eserleri 3-4 cilt şeklinde yayımlanmıştır. Herkesin kütüphanesinde bulunması gereken türden denemeleri kapsayan bu kitabın içerisinde aşağıdaki eserler yer almaktadır.

• Babalar ve çocuklar
• Hainlere Hıyanet
• Kendine Acındırmak
• Alışkanlık
• Özgürlük Üstüne
• Aşk Üzerine
• Dostluk
• Filozoflar ve Tanrılar
• Montaigne: Doğruluk Kaygısı
• Sevenler ve Sevilenler
• Yalnızlık
• Ölüm

Montaigne Denemelerinden Özlü Sözler

Montaigne denemelerini insanı anlama, tanıma ve sevme üzerine inşa etmiştir. Hayatta karşılaşılan acılar, zorluklar ve sevinçler denemelerinin asıl konusu olmuştur. Alçak gönüllüğün önemini vurgulayan “ Alçakgönüllü yürekte yaşayan her düşünce yüksek düşüncedir” sözü ile ifade etmiştir. İnsanı zaman zaman saran öfke duygusuna da eserlerinde yer veren deneme yazarı “Öfke saklanmaya gelmez içimize işler” ifadesi ile duygularını yansıtmıştır. Montaigne yaşamdaki kararlılığın önemine vurgu yapan denemeler eserinde “Gemi gideceği limanı bilmiyorsa ona hiçbir rüzgâr hayır getirmez” şeklinde özlü sözleri kullanmıştır.