Orhan Kemal’in Hayatı ve Eserleri

Orhan Kemal, Türk öykücü yazar.

Doğum tarihi ve yeri: 15 Eylül 1914, Adana
Ölüm tarihi ve yeri: 2 Haziran 1970, Bulgaristan

1- Orhan Kemal’in Hayatı

Orhan Kemal, gerçek adı ile Mehmet Raşit Öğütçü’dür. 15 Eylül 1914 tarihinde Adana'nın Ceyhan ilçesinde doğmuştur. Babası Abdulkadir Kemal Bey milletvekilliği ve aynı zamanda bakanlık yapmıştır. Annesi Azime Hanım'dır. 1917 senesinde 17 yaşındayken babası siyasal sebeplerle Suriye'ye gitmek zorunda kalınca orta öğrenimini yarıda bırakıp Lübnan ve Suriye'de matbaa işçiliği ve bulaşıkçılık yaptı. 1932 yılında tek başına Türkiye'ye dönüp Adana'nın çırçır fabrikalarında dokumacılık, işçilik, katiplik ve ambar memurluğu yaptı.

5 Mayıs 1937 tarihinde Milli Mensucat çırçır fabrikasında çalışan Nuriye Hanım ile evlendi. Bu evlilikten dört tane çocukları oldu. İlki 1938 yılının Nisan ayında doğan Yıldız adında bir kız çocuğuydu. 13 Temmuz 1944'te ikinci çocuğu Nazım doğdu. Aralık 1949'da üçüncü çocuğu Kemal'i kucağına aldı. Kasım 1957'de ise son çocuğu Işık doğdu.

1938'de ilk şiirlerini de kaleme aldığı Niğde'deki askerliği sırasında, komünizm propagandası yapmakla suçlanıp 27 Ocak 1939'da beş yıl hapse mahkum edildi. Adana, Bursa ve Kayseri cezaevlerinde yattı. 1940 senesinin kışında Bursa Cezaevi'nde kaldığı sırada Nazım Hikmet'le tanışması yazarlığı ve yaşamı için bir dönüm noktası oldu.

27 Eylül 1951 yılında ailesi ile birlikte İstanbul'a yerleşti. Hayatını yazılarıyla, eserleriyle kazandı. 7 Mart 1966 da bir lokantada yaptığı konuşma yüzünden komünizm propagandası yapmakla suçlanıp yargılandı. 13 Nisan 1966'da serbest bırakılıp, 17 Temmuz 1968 de beraat etti. 2 Haziran 1970 tarihinde Sofya'ya tedavi gördüğü hastanede beyin kanamasından dolayı 56 yaşında öldü. İstanbul'da Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.

2- Orhan Kemal’in Edebi Kişiliği

Yazı hayatına askerdeyken şiirle başladı. İlk şiirleri Raşit Kemali imzasıyla "Yedigün" ve "Yeni Mecmua" adlı dergilerde yayımlanmıştır. Hapisteyken" Yeni Ses", "Ses" ve "Yürüyüş" dergilerinde şiirlerini yayımlamaya devam etti. Nazım Hikmet'in de etkisiyle düzyazıya yönelmeye başladı. İlk düzyazısı, Baba Evi romanının bir kısmı olan "Balık" 1940 yılında "Yeni Edebiyat" gazetesinde yayımlandı. Orhan Kemal ismini ilk kez 1942 yılında "Yürüyüş" dergisinde yayımlanan şiir ve öykülerinde kullandı.

Öyküleri o dönemin neredeyse bütün dergilerinde yayımlandı. Aynıı zamanda gazetelere tefrika romanlar ve film senaryoları yazdı. "Murtaza, 72. Koğuş, Kardeş Payı, Eskici ve Oğulları" adlı eserleri tiyatroya uyarlandı. Direkt oyun olarak 1964 yılında yazdığı tek eseri "İspinozlar", "Yalova Kaymakamı" ismiyle sahnelendi.

Öykü ve romanlarında günlük hayatın farklı yönlerini işledi. Kahramanları sıklıkla yoksul ve sömürülen insanlar oldu. Bu insanların hayatlarını, sorunlarını, iç dünyalarını yansıtırken; merhametli, sevecen, umutlu bir yaklaşımı tercih etti. Orhan Kemal eserlerinden "Babaevi" nde çocukluk zamanlarını, "Avare Yıllar" da gençliğini anlatmıştır. Eserlerinin neredeyse hepsinde toplumsal yapıdaki çelişkileri başarılı bir şekilde vurguladı. Güçlü gözlem yeteneği, özgün ve yalın anlatımıyla hala çok okunan ve sevilen eserler ortaya çıkardı. Eserlerinde hızlı bir olay akışı ve devingenliğin yanında "diyaloglara" ağırlık verdiği göze çarpar. Sanatının olgun yıllarında Adana'daki toprak ve fabrika işçilerini konu aldı.

3- Orhan Kemal’in Eserleri

• Öykü:
  • Ekmek Kavgası 1949
  • Sarhoşlar 1951
  • Çamaşırcının Kızı 1952
  • 72. Koğuş 1954
  • Grev 1954
  • Arka Sokak 1956
  • Kardeş Payı 1963
  • Mahalle Kavgası 1963
  • İşsiz 1966
  • Önce Ekmek 1968
  • Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971

Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi tarafından 4 cilt olarak yayımlandı.

1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974

2. Kırmızı Küpeler 1974

3. Oyuncu Kadın 1975

4. Serseri Milyoner/ İki Damla Gözyaşı 1976

Arslan Tomson (ö.s) 1976, İnci'nin Maceraları (ö.s) 1979

• Roman:
  • Baba Evi 1949
  • Avare Yıllar 1950
  • Murtaza 1952
  • Cemile 1952
  • Bereketli Topraklar Üzerinde 1954
  • Suçlu 1957
  • Devlet Kuşu 1958
  • Vukuat var 1958
  • Gavurun Kızı 1959
  • Küçücük 1960
  • Dünya Evi 1960
  • El Kızı 1960
  • Hanımın Çiftliği 1961
  • Eskici ve Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970 yılında yeniden  )
  • Gurbet Kuşları 1962
  • Sokakların Çocuğu 1963
  • Kanlı Topraklar 1963
  • Bir Filiz Vardı 1965
  • Müfettişler Müfettişi 1966
  • Yalancı Dünya 1966
  • Evlerden biri 1966
  • Arkadaş Islıkları 1968
  • Sokaklardan Bir Kız 1968
  • Üç Kağıtçı 1969
  • Kötü Yol 1969
  • Kaçak (ö.s) 1970
  • Tersine Dünya (ö.s) 1986
• Oyun:
  • İspinozlar 1965
  • 72. Koğuş 1967
  • Anı:Nazım Hikmet'le üç buçuk yıl 1965
• İnceleme: Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar 1963
• Röportaj: İstanbul'a Çizgiler(ö.s)