Siyenpi Destanı

İkinci yüzyılın ortasında büyük bir ün kazanmış bir Siyenpi kahramanı olan ve adı Çin tarihlerinde Ta-şe-hoay diye geçen Siyenpi yabgusu hakkında şu kısa destan vardır:

Mo-lo-heu adında bir Siyenpi, cenup Kkunlarının ordusunda üç yıl askerlik yaptı. Bu müddet arfında karısı bir çocuk doğurarak adını Tan-şe-hoay koydu. Mon-lo-heu, yurduna dönüp çocuğu görünce büyük bir öfkeye kapılarak kadını da, çocuğu da öldürmeye kalktı. Kadınsa, birgün büyük bir gök gürültüsünden korkarak göğe bakınca, ağzına bir dolu tanesi düştüğünü ve bundan gebe kalarak on ayda bu çocuğu doğurduğunu söyledi. Mo-lo-heu, bu harikalı işe inanmış görünmekle beraber çocuğun yüzünü görmek istemedi. Anası da onu gizlice büyüttü. Çocuk 15 yaşlarına geldiği zaman, birgün kendi sürülerini yağmaya gelen haydutlarla o kadar kahramanca çarpıştı ki, hemen büyük bir ün kazandı. Yanına bir çok yiğit toplandı.

Siyenpilerin tarihi bir şahsiyeti olan Tan-şe-hoey için söylenen bu destanda, öteki destanlara göre bir zayıflık göze çarpmaktadır. Burada, Siyenpi kahramanına harikulade bir doğuş isnat olunmaktadır. Destanın fakir olmasının bir sebebi de, teşekkülünden hemen sonra, Çin tarihçileri tarafından tespit olunmuş olmasıdır. Bu yüzden destan, zenginleşmeden kağıda geçirilmiştir. Bununla beraber, bu destân, bu şekliyle bugünkü Altay Türklerinin Töles ve Mundus uruklarında yaşamaktadır.