Zeki Ömer Defne'nin Hayatı ve Eserleri

Zeki Ömer Defne, Türk şair. Öğretmen.

Doğum tarihi ve yeri: 1903, Çankırı.
Ölüm tarihi ve yeri: Aralık 1992, İstanbul.

1- Zeki Ömer Defne'nin Hayatı

Çankırı’nın İmaret Mahallesi’nde rumi takvime göre 1319, Miladi takvime göre 1903’te dünyaya gelen şairin, dedesi Hattat Ömer Efendi’dir. Annesi Hacer Hanım, babası Ömer Efendi’dir. İlköğrenimini Çankırı Ertuğrul Mekteb-i İptidaisi'nde yapan şairin , çocukluğu zorluklar içinde geçmiştir. Hocalarının isteği ve bazı imkânsızlıklar sebebiyle Ankara Keçiören Muallim Mektebi'ne gitmiş , böylece 18 yaşında hocaIığa başlamıştır. Ankara İlköğretmen Okulu'nu birincilikle bitiren şair, ardından Çankırı'da ilkokul öğretmeni olarak çalışmaya başlamıştır. Kendisini yeterli görmeyen Defne, ortaokul öğretmeni olabilmek için Çankırı'da açılan sınava girmiş, Mehmet Fuat Köprülü tarafından yapılan yeterlilik sınavını geçerek ortaokul öğretmeni olmuştur. 1925-1935 yılları arasında Kastamonu Lisesi'nde edebiyat öğretmenliğinin yanı sıra idarecilik de yapmıştır. Behçet Necatigil burada onun öğrencisi olmuştur. Defne öğretmenliği bir sanat olarak görmüştür. 13 Temmuz 1968 tarihinde Galatasaray Lisesi'nde yaş haddinden emekliye ayrılan şair, 21 Kasım 1990’da eşi Zehra Hanım'ı kaybetmiş, 2 Aralık 1992’de Çifte Havuzlar’daki evinde hayata veda etmiştir. Kabri Karacaahmet Mezarlığı'ndadır.

Defne, Cumhuriyet Devri Türk Şiiri'nin âşık tarzı söyleyişine yakın şairlerindendir.

Defne'nin “Musiki” adlı ilk şiiri Çankırı’da çıkarılan Halk Yolu dergisinde yayımlanmıştır (1923). Bu dergide yayımladığı şiirlerinde "Asri Baba" imzasını kullanmış ve siyasi hicivler yazmıştır. Bektaşi şairi olan babası Ömer Efendi, Zeki Ömer'in şairliği üzerinde doğrudan etkili olmuştur. Şair kimliğiyle öne çıktığı şiirleri (Çelik 2002: 158); 1940’tan itibaren; Akbaba, Çınaraltı, Ün, Hareket, Şadırvan, Zeytin Dalı, Esi, Çağrı, İstanbul (Sanat ve Edebiyat), Sanat ve Edebiyat Gazetesi, Ülkü, Kaynaklar, Varlık, Türk Edebiyatı, Türk Dili ve Millî Kültür gibi dergilerde yayımlanmıştır. Şiir üzerinde titizlikle duran bir şairdir. Yayımladığı şiirleri üzerinde zamanla değişiklikler yapmıştır (Kocakaplan 2003). Bazı şiirlerinin başlığını, bazılarının kelime ve dizelerini değiştirmiş, bazılarını da ilavelerle genişletmiştir. Kimi zaman da yeniden yazarcasına değiştirdiği görülmüştür. Denizden Çalınmış Ülke adlı ilk şiir kitabı 1971 yılında yayımlanmıştır. Hiç kimsenin gitmediği ve sırlarını sadece şairin bildiği Denizden Çalınmış Ülke, bir anlamda Ahmet Hâşim'in "O Belde" şiirini çağrıştırmıştır. Defne bu eserini Yahya Kemal'e ithaf etmiştir.

Sessiz Nehir: Puya'lar-I (1985) ve Kardelenler: Puya'lar-II (1988) Defne'nin diğer şiir kitaplarıdır. Bu kitaplar adını And Dağları'nda yetişen ve 60-70 yıl sonra ömrünün görkemli çiçeğini veren Puya bitkisinden almıştır ve bu şairin ustalığını ortaya koymuştur. Şiirlerinde genel olarak yaşama sevinci, yaşlılık, yalnızlık, ölüm, tabiat ve geçmiş gibi ferdi temaların yanı sıra tarih, hamaset, memleket, eğitim, fakirlik, sosyal adalet, siyaset din, kültür ve gelenek gibi sosyal temaları da işlediği görülmüştür. Şaire, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı tarafından 1991'de düzenlenen “Bir Bahar Akşamı” adlı şiir toplantısında “Türk Kültürüne Hizmet Şeref Ödülü” verilmiştir

2- Zeki Ömer Defne'nin- Edebi kişiliği

İlk şiirlerinde halk şairlerinin havası hissedilmişse de , daha sonraları yeni şiir anlayışına uygun eserler vermiştir. Şiirlerinde lirizmin hakim olduğu şair, öğretmenlik duyarlılığını da eserlerine yansıtmıştır. Erzurum, Eğin, Isparta, Bursa, Konya, İstanbul ve Ilgaz üzerine yazdığı güzellemeleri ile ses getirmiştir. İlhamını çevresindeki eşya ve olaylardan alan şair, sözcüklere derin, sembolik bir anlam yüklemiştir. Halk şiir geleneği ile modern dünyayı kucaklayan bir şair olmuş, Erzurum, Eğin, Isparta, Bursa, İstanbul, Konya üzerine yurt güzellemeleri yazmıştır.

3- Zeki Ömer Defne'nin Eserleri

• Şiir:
  • Denizden Çalınmış Ülke,
  • Sessiz Nehir,
  • Kardelenler
• Araştırma:
  • Dede Korkut Hikâyeleri Üzerine Edebi Sanatlar Bakımından Bir İnceleme