Kontoskali

Kontoskali? 

-yani?

- Eee Kumkapı işte...

Aslında Kumkapı'dan bahsedeceğim biraz sizlere. Biraz mimari, biraz eski ve biraz yeni halinden. Tarih bizi nerelere götürüyorsa, satırlarımızda bir anda su olup akıveriyor o sokaktan o sokağa. O cadde senin bu cadde benim gezerken Fatih'in de adını yükseltirken satırlarımda, Kumkapı'sız olmaz dediler; 'içimdekiler'...

İstanbul’un Avrupa yakasında Yenikapı’dan önce yer alan İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı Kumkapı tarihi yarımadanın Marmara Denizi kıyısındaki güzel ve tarihi semtlerinden biri ünvanını aldı yerleşti benim gönlümün ıssız yerine, mürekkebi bol satırlarımın da arasına sıkıştı bir şekilde...

Bizans döneminde küçük iskele anlamına gelen, Kontoskali adını taşıyan Kumkapı, yakın dönemlere yoğun olarak Ermeni kökenli vatandaşların yaşadığı ve bugün bir Ermeni okulunun ve çok sayıda Ermeni kilisesinin ve İstanbul Ermeni Patrikhanesi'ninde yer aldığı semt olarak kaldı buralarda. Ne kadar özverili ne kadar içten, ne kadar yaşanılası, artık gezip görmeden karar verilecek derecede değil şu anda... Tıpkı kirli denizlerimiz gibi... 

Bir yanı daha sarkık, bir yanı daha kırık aslında Kontoskali'nin... Aslında Kontaskalion, bu arada araştırıp bakanlar neden Kontoskali olarak yazdı bu arkadaş demesinler.. Ben-levi yazılarımın peşindeyim her daim... Yoksa tarih öğretmek ne haddime, bilhassa dinler ve okurum uzun uzun...

Kumkapı, özellikle balıkçıları, restoran ve meyhaneleriyle ünlüdür. Kumkapı’ya gelip de balık yemeden dönen arkadaşlar, çok şey kaçırdığınızı söylemek isterim. Bir çok yerinde balık tütsüsü tütse de İstanbul'umun Kumkapı bir farklıdır der; 'içimdekiler'...

Kontoskali aynı zamanda İstanbul’un gözde ve popüler fasıl gecelerinin yapıldığı birbirinden güzel meyhane ve restoranlara da ev sahipliği yapmaktadır. Eğlenceli, cümbüşlü müthiş bir yer yani. Vur patlasın çal oynasın, yeri gelince sessiz, ıssız terki-diyar edilmiş bir semt...

Ulaşım için aslında bir kaç yol mevcut. Ama en sağlıklısı; Sirkeci'den tren ile Kumkapı durağında inerek veya özel aracınız ile ise Eminönü-Bakırköy sahil yolundan Yenikapı-Bakırköy istikametine giderek ulaşabilirsiniz.

Semtin ilk adı, Yunanca 'da Kontoskali kelimesinden geliyor. Bu, ‘küçük iskele’ anlamını taşıyor. Kum yüklü gemiler, uzun yolculukların ardından soluğu bölgenin limanında alır, yüklerini buraya boşaltırlarmış. Kumkapı adı da buradan geliyormuş.

17. yüzyılda bölgeye Kadırga limanı yapılır ve 1970’lere kadar bu liman balıkçı tekneleri tarafından kullanılır. 17.yüzyılın ortalarına gelindiğinde Ermeni Patrikhanesi Nişancı'ya taşınır. Bu olay Ermeni nüfusunun artmasını sağlar ve birçok kilise de aslında bu nedenle burada inşa edilir.

Ayrıca fetih sonrası buraya çeşitli yörelerden getirilen Hristiyanlar da yerleştirilir. Midilli Adası ve Kyzikus Yarımadası’nın halkı burayı yurt edinir. Amaç nüfus dengesini sağlamak. Çünkü o zamanlarda Rum nüfus fazla, Ermenilerin buraya yerleştirilmesi Rum nüfusun bölgeye hâkim olmasını önlemeye yönelik. Artık ne denir bilmiyorum ama, tam turistik sembollerin görsel şöleni olan bir semt. Ortaya karışık bir yer arıyorsanız eğer, Kumkapı'ya beklenirsiniz...

Zorunlu göç nedeniyle Kumkapı’yı mesken tutan gayrimüslimler için okullar da ayrıca olarak bu bölgede hizmete sunulur. Çok dinli, çok milletli mozaiğin bir parçası olan Kumkapı; Ayia Kiryaki, Theotoku Elpida, Ayios İoannis ve Ayios Nikalaos gibi kiliseleriyle şöhret kazanır.

Yerleşim arttıkça Kumkapı’nın sosyal aktivite alanları da artış gösterir. Pek çok parkı ve bahçesi olan Kumkapı o dönemde ayrıca meyhaneleriyle ünlenir. Bugün de bölgenin demirbaşı olarak nitelendirilebilecek meyhaneler, tarihi ve doğal güzellikler varlığını devam ettiriyor, ve ettirmeye de devam edecekler gibi gözüküyor...

Kiliseleri ile farklı boyutlara sürükleye dursun bizi Kumkapı, defalarca geri dönüp dönüp okuduğum hikayeleri ile aklımın ücra köşelerinde takılı olarak kalacak bu semt. Adı gibi, yaşanmışlıkları da kumdanmış meğer, gelip-geçici manasında...

Beklenirsiniz; Yer : İstanbul : İlçe : Fatih : Semt : Kumkapı ...