Enis Behiç Koryürek Hayatı ve Eserleri

Edebiyatla İçerik Editörü

23 Mart — min. okuma: 3-4 dakika

Enis Behiç Koryürek, Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat.

Doğum tarihi ve yeri: 11 Mart 1891, İstanbul.
Ölüm tarihi ve yeri: 18 Ekim 1949, Ankara.

1- Enis Behiç Koryürek Hayatı

11 Mart 1891 yılında İstanbul'da doğan şair., askeri doktor İsmail Behiç Bey’in oğludur. Babasının mesleğinden dolayı çocukluk yıllarını Makedonya bölgesinde geçiren şair, ilköğrenimini özel hocalardan özel dersler alarak görmüştür. Selanik ve Üsküp idadilerinde, 1909 yılında İstanbul Lisesi’nde ortaöğrenim gördükten sonra şair, Mülkiye Mektebi’ni birincilikle bitirip (1913) Harici ye Bakanlığı Ticaret İşleri Kâtipliği’ne tayin olmuştur. Bükreş Konsolosluğu Kâtipliği (1915), Budapeşte Konsolos Muavinliği (1916) gibi görevlerde de bulunduktan sonra ülkeye dönmüştür.

Edirne Vilâyeti Hukuk Müdürlüğü (1922–1925) görevlerinde bulunmuş, İstanbul’da hariciye Nezaretinde çalışırken, 1921'de Milli Mücadeleyi desteklemek için kurulan Milli Müdafaa Grubuna katılmıştır. Kurtuluş Savaşı'nı destekleyen "Müdafaa-i Milliye" adlı gizli örgütte Milli Mücadeleyi desteklemiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra Fransızca ve edebiyat öğretmenliği yapan şair, 1926 yılında Ankara’ya giderek İktisat İdaresi İş ve İşçiler Dairesi Başkanlığında bulunmuştur Ticaret Bakanlığı tercümanlığı (1926), daire başkan yardımcılığı, daire başkanlığı Çalışma Bakanlığı Müsteşarlığı görevlerine getirilmiştir. Bir ara siyasete atılarak 1946 seçimlerinde memurluk görevinden istifa edip Demokrat Parti'den milletvekili adayı olduysa da seçilememiştir. 1946'dan sonra bir çeşit mistisizmle Çedikçi Süleyman Çelebi adlı bir Mevlevi’nin ruhuyla temas ettiğini savunarak dini ve tasavvufi konularla ilgilenmeye başlayan şair, Çedikçi Süleyman Efendi’nin ruhuyla temas ettikten sonra da dini tasavvufi konulardan söz eden şiirler yazmaya başlamıştır.

Kaynaklara göre Dr. Bedri Ruhselman’ın evinde misafirken uzun yıllar önce vefat etmiş bulunan “Çedikçi Süleyman Çelebinin ruhuyla tanışmıştır.” Enis Behiç Koryürek’in ,o günden sonra vefatına kadar olan üç yıl boyunca Çedikçi Süleyman Çelebi ile ilişkisini kesmediğini belirtmiştir. Şair ve hariciyeci arkadaşlarının, çalışmaktan çok yorulduğu, bir hastanede biraz dinlenmesi gerektiği’ şeklindeki öneriler getirmiştir. Bu temastan sonrasında eski çevresiyle ilişkilerini kopararak bir çeşit inzivaya çekilen şair, artık mistik şiirler yazmaya başlamıştır. Bu tarz şiirlerini "Varidat-ı Süleyman" adlı kitabında toplamıştır. Kitabın kapağında, "Çedikçi Süleyman Çelebi Ruhundan İlhamlar" yazılmıştır. Kitabın Önsözünde şöyle demektedir: "O sözler edası, musikisi, manası benim tarzımdan bam-başka olan, fakat bu başkalıkla beraber gene benden bir koku, bir gölge taşıyan o sözler, ömrümde hiç düşünmediğim ve söylemesini aklımdan hiç geçirmediğim o sözler, içimden, benim içerimin daha içerisinden birdenbire fışkırıp çağlayan bir su gibi, emeksiz, engelsiz akıyor, akıyordu.

Yaşamının son üç yılını, kendini dine ve tasavvufa vererek ve zorluklar içinde geçiren şair bu üç yıl içinde hiçbir görev almamıştır. Evinde sık sık ruh çağırma seansları yapan şair, 18 Ekim 1949 da Ankara'da ölmüştür. Mezarı Ankara Cebeci Asri mezarlığındadır.

2- Enis Behiç Koryürek'in Edebi Kişiliği

Şair İlk şiirlerini aruz vezni ile yazmıştır. Behiç, Balkan Savaşı yıllarında Ziya Gökalp'in tavsiyesiyle heceli şiire yönelmiş ve Milli Edebiyat akımına bağlanarak Milliyetçi ve Türkçü bir tutum içine girmiştir. Bu yıllarda milli duygularla yüklü kahramanlık şiirleri yazmıştır. Bir yandan da hece vezni üzerinde çalışarak durak sistemleri ile oynamış değişik ölçülerde heceli şiirler üzerinde çalışmıştır. Şiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak kalmayı amaçlayan şair, memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanlık ve yiğitlik konularını işlemiştir . Hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denemişti. Kimi şiirlerini denenmemiş duraklar ve hece ölçülerinde yazmaya çalışmıştır.