Süreyya Berfe'nin Hayatı ve Eserleri

Süreyya Berfe, Türk şair ve yazar.

Doğum tarihi ve yeri: 27 Ocak 1943, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 9 Ocak 2024, İzmir

1- Süreyya Berfe'nin Hayatı

1965'e kadar gerçek adı olan Süreyya Kanıpak'ı kullanan Berfe, Hikmet Süreyya Kanıpak adıyla 1943'te İstanbul'da doğmuştur. 1960'ta Çanakkale Lisesi'nden mezun olduktan sonra , 2 yıl İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde, 4 yıl ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde okumuştur. Yedek subay öğretmen olarak yaptığı askerliğinin ardından, Arkın Yayınevi'nde çalışmaya başlamıştır. 1972'de Ali Özgentürk ile birlikte Asyalı dergisini çıkarmış (2 sayı) 1976'da Can Yayınevinin çocuk kitapları bölümünde görev almıştır. Sonraları reklam şirketlerinde metin yazarı olarak çalışmıştır.

İlk şiiri 1961'de Zeren dergisinde yayımlanmıştır. 1965'e kadar Süreyya Kanıpak imzasıyla Düzlem, Zeren, Yelken, Türk Dili, Soyut gibi dergilerde şiirlerini, daha sonraları Papirüs, Yeni Dergi, Yazı, Forum, Oluşum, Soyut, Ant, Yeni Edebiyat, Yeni A, Birikim, Milliyet Sanat, Defter, kitap-lık, Gösteri dergileriyle Yeni Gazete ve Ulus gazetelerde şiir ve yazılarını yayımlamıştır. 1966'da Kasaba adlı şiiriyle Türkiye Milli Talebe Federasyonu Kültür Yarışması birincilik ödülünü alması onun tanınmasında rol almıştır. Daha sonra soyadını değiştirmeye karar vermiş ve Cemal Süreya'nın önerisiyle Berfe olarak değiştirmiş ve Süreyya Berfe adını kullanmaya başlamıştır.

İlk şiirlerinde İkinci Yeni akımının etkisinde kalarak, soyutlamalara başvuran şair, 1966'dan sonra , halk şiirinin yolundan giden yeni bir şiir dili kurma arayışına yönelmiştir. İlk şiir kitabı olan Gün Ola, bu arayışın ürünüdür. Berfe, kitapta Anadolu'nun bir köyünde kısa bir süre tanıklık ettiği bir dili ve dille iç içe gelişmiş olay, durum ve koşulları anlatmayı amaçlamıştır. Şairin bu ses getiren kitabında, Türkmen ve Avşar ağıtlarının, halk ozanlarının, türkülerin ve Nazım Hikmet'in etkileri görülür. Daha sonraki şiirlerinde de halk şiirinin olanaklarından yararlanmayı sürdürmüştür. Ayrıca, Hepsi O Kadar adlı şiiri, Ece Ülker tarafından bestelenmiştir.

Şair ve yazar Süreyya Berfe, 81 yaşında İzmir'in   Urla   ilçesinde kaldığı bakımevinde hayatını kaybetmiştir

2-Süreyya Berfe'nin Edebi Kişiliği

Berfe İkinci Yeni anlayışına yakın şiirlerle şairliğe adım atmış, daha sonraları sosyal içerikli, duygulu, Anadolu kokan şiirler yazmış, içinde nükteler barındıran ve kısa cümlelerle oluşturulmuş şiirler kaleme almıştır. İlk şiirlerini halk türkü ve deyimleri tarzında yazmış sonra nesir ile şiir arasında bir denge kurmaya çalışmıştır.

3-Süreyya Berfe'nin Eserleri

• Kitapları:
  • Gün Ola… (1969, FKF)
  • Savrulan (1971, Yücel Yayınları)
  • Hayat ile Şiir (1980, Hür Yayın)
  • Ufkun Dışında (1985, de Yayınevi)
  • Şiir Çalışmaları (1992, Can Yayınları)
  • Ruhumun (1998, Yapı Kredi Yayınları)
  • Kalfa (1999) Yapı Kredi Yayınları 1. Baskı: Mayıs 1999
  • Seçme Şiirler (2001, Adam Yayınları)
  • Nâbiga (2001, Adam Yayınları)
  • Seni Seviyorum (2002, Adam Yayınları)
  • Foklar Söyledi Ben Yazdım (2005) Yapı Kredi Yayınları
  • Çıkrık (2008,Yapı Kredi Yayınları)
  • Kalfa - Toplu Şiirler (1965-2005) Yapı Kredi Yayınları 2. Baskı: Şubat 2009
• Çocuk Kitapları:
  • İlkokullar İçin Matematik (1976, Milliyet Yayınları)
  • Çocukça (2006, Tudem Yayınları)
  • Eksik Alfabe (2006, Tudem Yayınları)
• Ödülleri:

  TMTF Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülü (1966)
  Cemal Süreya Şiir Ödülü (1992)
  Behçet Necatigil Şiir Ödülü (2002)
  Orhon Murat Arıburnu Şiir Ödülü (2002)
  Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü (2009)
  Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü (2011)
  PEN Türkiye Şiir Ödülü (2019)
  Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri, Şiir Ödülü (2023)
  2023 - Yunus Nadi Ödülleri - Şiir Ödülü (Yavaş Yavaş Bilemiyorum kitabı ile)