Talip Apaydın'ın Hayatı ve Eserleri

Talip Apaydın, Türk toplumcu hikaye ve roman yazarı, şair.

Doğum tarihi ve yeri: 28 Ekim 1923, Polatlı.
Ölüm tarihi ve yeri: 28 Eylül 2014, Altındağ.

1- Talip Apaydın'ın Hayatı

Adil Talip imzasını da kullanan Apaydın, 28 Ekim 1923 de Ankara'nın Polatlı ilçesine bağlı Ömerler (Omarlar) köyünde dünyaya gelmiştir. Çocukluğunu yoksulluk ve çeşitli sıkıntılar içinde geçiren Apaydın, ilkokulu Beypazarı'nda (1938) bitirmiştir. Çifteler Köy Okulu'nda eğitimine devam eden yazar, 1943 yılında mezun olmuştur. Aapaydın, yazar kimliğinin şekillenmesinde etkili olan Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü'ne kaydolarak okulu 1946'da bitirmiştir.

Yazar, Kars Cılavuz Köy Enstitüsü'ne Türkçe ve müzik öğretmeni olarak atanmış (1946), yedi ay öğretmenlik yaptıktan sonra Ankara Yedek Subay Okulu'nda askere alınarak İki yıl Ayaş ve Çubuk'ta askerlik yapmıştır. Anadolu'nun çeşitli köy okullarında öğretmenlik ve gezici başöğretmenlik görevlerinde bulunmuştur. Halise (Sarıkaya) Hanım'la evlenen Apaydın, Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü'nün sınavlarını dışarıdan vererek bu okuldan mezun olmuştur (1954). 1961'de Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın (TÖS) yönetim kurulunda yer alan yazar 1970 yılında Türk Dil Kurumu Yönetim Kurulu üyeliğine kabul edilmiştir. 1976'da öğretmenlik mesleğinden emekliye ayrılmıştır. Emekliye ayrıldıktan sonra Millî Eğitim Bakanlığı danışmanlığı görevine atanmış, 1979'da bu görevinden ayrılmıştır.

Dünya görüşü ve sanat anlayışı, henüz Hasanoğlan Köy Enstitüsü'nde öğrenciyken şekillenmeye başlayan yazar, okulda aldığı eğitim sayesinde Anadolu'ya, folklor ve edebiyata yakından ilgi duymaya başlamış ilk yazısı "Karın Ağrısı", Köy Enstitüleri Dergisi'nde (Nisan 1945, S. 2, s. 296) basılmıştır. "Alkışlar" adlı ilk şiiri aynı dergide yayımlanan Apaydın (Temmuz 1945, S. 3, s. 424), bu derginin yanı sıra ilk şiirlerini Doğuş ve Yücel dergilerinde de neşretmiştir.

Çoğu yapıtı hakkında dava açılarak kitapları toplatıldıysa da davaların hepsinden beraat etmiştir. Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği, Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Köy Enstitüleri Vakfı üyesi olan Talip Apaydın, 27 Eylül 2014'te Ankara'da ölmüştür.

2- Talip Apaydın'ın Edebi Kişiliği

Anı, oyun, çocuk edebiyatı türlerinde de eserler veren yazar, öykü ve romanlarında doğa betimlemeleri ve insan ilişkilerini tüm doğallığı ile yansıtmıştır. Eserlerinde Yaşar Kemal, Kemal Tahir ve Orhan Kemal'in etkisi görülür.

3- Talip Apaydın'ın Eserleri

• Hikaye:
  • Ateş Düşünce (1967),
  • Öte Yakadaki Cennet (1972),
  • Kocataş (1974),
  • O Güzel İnsanlar (çocuklar için hikâyeler, 1978),
  • Yolun Kıyısındaki Adam (1979),
  • Duvar Yazıları (1981),
  • Yangın (çocuklar için, 1981),
  • Kökten Ankaralı (1982),
  • Hendek Başı (1984),
  • Hem Uzak Hem Yakın (1985),
  • Sıra Dışı Öyküler (1994),ü
  • Öykülerle Çizgiler (1998),
  • Biz Varız (2000).
• Roman:
  • Sarı Traktör (1958),
  • Yarbükü (1959),
  • Emmioğlu (1961),
  • Ortakçılar (1964, 1974),
  • Ferhat ile Şirin (1965),
  • Toprağa Basınca (çocuklar için, 1966),
  • Define (1972),
  • Yoz Davar (1973),
  • Toz Duman İçinde (1974),
  • Tütün Yorgunu (1975),
  • Kente İndi İdris (1981),
  • Vatan Dediler (1981),
  • Köylüler (1991).
• Şiir:
  • Susuzluk (1956),
  • Kırsal Sancı (1999).
• Hatırat:
  • Bozkırdaki Günler (1952),
  • Karanlığın Kuvveti (1967),
  • Köy Enstitüsü Yolları (1978).
• Tiyatro:
  • Bir Yol (1966).

4- Talip Apaydın'ın Ödülleri

• Tütün Yorgunu, 1976 Madaralı Roman Ödülü.
• Köylüler, 1992 Orhan Kemal Roman Armağanı.
• Yapılar Yapılırken ve Otobüs Yarışı, 1975 TRT Radyo Oyunları Sanat Ödülleri.