Ali Canip Yöntem'in Hayatı ve Eserleri

Edebiyatla İçerik Editörü

07 Mart — min. okuma: 2-3 dakika

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

Doğum tarihi ve yeri: 1 Ocak 1887, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 26 Ekim 1967, İstanbul

1- Ali Canip Yöntem'in Hayatı

1887 Yılında Üsküdar'da dünyaya gelen Yöntem, ilk öğrenimine Üsküdar Gülfem Hatun Mektebi'nde başlayıp, sonra Toptaşı Askerî Rüşdiyesi'ne devam eder. Rüşdiye'yi bitirince , Selâmsızdaki Fransız okulunda iki yıl okur. Babasının Selânik'e sürülmesiyle oradaki Mülkiye İdâdîsi'ne girer. Son sınıf öğrencisi iken imtihan ile Hukuk'a öğrenci alınacağını işitip istanbul'a döner. İmtihanı kazanıp Hukuk Mektebi'ne devama başlar, birinci sınıf sonunda babasının bulunduğu Selânik'e gitmek zorunda kalır ve orada yeni açılan Hukuk Mektebi'ne devam etmeye başlar. Bir taraftan da İttihad ü Terakki, Ziraat ve Romanya mekteblerinde dersler verir. 1910'da Maarif Nezareti'nin açtığı, sultanîler (liseler) için edebiyat öğretmenliği imtihanını kazanır. Ancak, kendisine teklif edilen Trabzon veya İzmir sultanilerinde edebiyat öğretmenliğini, Selânik'den ayrılamayacağı gerekçesi ile kabul etmez.

Hukuk Mektebi bitirme imtihanlarının bir kısmına girmesine imkân vermeyen Balkan harbinin başlamasıyla, İstanbul'a döner ve bir süre geçimini yazarlıkla kazanmaya çalışır , daha önce kazandığı imtihandan yararlanarak, Çanakkale Sultanisi Edebiyat felsefe öğretmenliğine gider. İstanbul'da Gelenbevî sultanîsine nakledilen Yöntem 1914'te Darulmuallımîn-i Aliye edebiyat öğretmenliğine terfi ettirilir.

İlk şiirlerini Selanik'te çıkan Bahçe ve Kadın dergilerinde yayınlayan Yöntem'in, bu yazıtları onun sanat hayatının başlangıç dönemine ait eserlerdir. 1908'den sonra yazdığı, Tevfik Fikret'in şiirlerini hatırlatan manzumeler ise, onun olgunlaştığını, şiirde kendi sesini bulduğunu düşündürür. Bu döneme ait şiirleri, Fecr-i Âti adı verilen edebî toplulukta yer alan genç şairlere örnek olacak vasıftadır. O, Fecr-i Âtî üyeleri arasında bulunmasına rağmen bu grubun edebî eğilimlerini benimsemez. İlk edebî terbiyesini Naci'den almış ve manzumelerindeki nazım kusursuzluğunu da Naci Efendi'ye borçlu olduğunu ifade etmiştir.

Aruzla yazdığı şiirlerde Türk şivesini bu vezne uydurmakta başarılı olmuştur. Canib, Genç Kalemler'den başlayarak Türk Yurdu ve Yeni Mecmua'da hece ile bazı şiirler yayınlayarak, daha sonra hecenin beş şairi olarak adlandırılacak şairlere izleyecekleri yolu göstermede öncü olmuş bir şairdir.

2- Ali Canip Yöntem'in Edebi Kişiliği

Çocuk yaşta şiir yazmağa başlayan Şair, önce Muallim Naci'nin eserlerini okumuş, divan edebiyatı üzerinde çalışarak bilgisini ve zevkini zenginleştirip geliştirmiştir. Gazel tarzında şiir de yazan Yöntem, daha sonra da Edebiyat-ı Cedide tarzına uygun manzumeler kaleme almıştır