Halit Fahri Ozansoy'un Hayatı ve Eserleri

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen.

Doğum tarihi ve yeri: 12 Temmuz 1891, İstanbul.
Ölüm tarihi ve yeri: 23 Şubat 1971, İstanbul.

1- Halit Fahri Ozansoy'un Hayatı

Şair 1891 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Ailesi ona Mehmet Halit ismini verince şair de babasının ikinci ismi Fahri’yi ekleyerek Halit Fahri adını kendisi koymuştur. Yedi yaşında iken annesini veremden kaybeden ve Ziya Gökalp'in teyzesinin torunu ve Süleyman Nazif'in yeğeni olan Halit Fahri, şiir ve yazı yazma zevkini ailesinden almıştır.

Mahalle mekteplerinde ve Sultanahmet'teki Tefeyyüz Mektebi'ndeki ilk öğretimden sonra Bakırköy Rüşdiyesi'ni bitirmiş (1904) ve Mekteb-i Sultani'de yatılı okumaya başlamıştır. Hastalık nedeniyle öğrenimine ara vermek zorunda kalmış, Filibe’deki amcasının yanına gidip 15 ay kaplıca tedavisi gördükten sonra tekrar okula dönmüştür. O dönemde Türkçe öğretmeni Ali Kami Bey ve okul müdürü Tevfik Fikret sayesinde edebiyata ilgisini geliştiren Halit İlk yazısını "Facia-i Beşerden Bir Levha" başlığıyla Mart 1910 tarihli Tiraje dergisinde yayımlamış, 1911 yılında tasdikname alarak Mekteb-i Sultani’den ayrılmış ve İstanbul Darülfünu’nda Fransız Dili şubesinde devam etmişse de ancak bu okulu tamamlayamamıştır. Halit Fahri, bu dönemde aruz ölçüsüyle ve Fecr-i Âti sanat topluluğunun etkisi ile şiir yazmış, İlk şiiri "Mazideki Aşk İçin Sana" 1912'de Rübab dergisinde yayımlanmıştır. Aynı yıl ilk şiir kitabı Rüya yayımlamış, 22 sayfalık bu kitabı babasına ithaf etmiştir.

1914’te Darülbeday-i Osmaniye sınavını kazanarak tiyatro bölümüne kaydolan Halit kısa bir öğrencilik döneminden sonra aynı okulda öğretmen yardımcılığına kadar yükselmiştir. Oyunculuk merakı çevresinde onay görmediğinden kısa bir süre sonra Darülbedayi’den tamamen ayrılan Halit Fahri, 1914’te Müdafaa-i Milliye Cemiyeti’ne bağlı olarak kurulan Millî Türk Cemiyeti’nin kuruluşunda görev alarak cemiyetin yöneticileri arasına girmiştir.

1915 yılında Talat Paşa’nın daveti ile Çanakkale Cephesini ziyaret eden şairler arasında yer alan şair izlenimlerini Cenk Duyguları (1917) adıyla kitaplaştırmıştır. 1916’da Baykuş adlı manzum piyesi yazarak tanınan Halit'in eseri Baykuş, Darülbedayi’nin sahnelediği ilk Türk tiyatro oyunu olmuştur Halit Fahri, hayatı boyunca bu alanda sistemli bir düzen içinde eser vermeyi sürdürmüştür. 1916 yılında sınavla öğretmenlik hakkı alarak Muğla Lisesi'ne edebiyat öğretmeni olarak atanmıştır. Bir yıl Muğla’da, bir yıl da Konya'da çalıştıktan sonra İstanbul'a dönmüş ve kırk yıl süreyle İstanbul’un çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yapmıştır.

Eşinin ölümü üzerine bunalıma girip hastalanmış İlk dokuz şiir kitabını ardı ardına yayımlamış, 1936’da yayımladığı Sulara Dalan Gözler’den sonra şiir kitaplarına 26 yıllık bir  ara vermiştir. Eşi için yazdığı şiirlerini topladığı Hep Onun İçin adlı şiir kitabını 1962’de çıkaran şair 1964’te son şiir kitabı Sonsuz Gecelerin Ötesinde’yi yayımlamıştır. Ömrünün son yıllarını Kızıltoprak’ta geçiren şair, ayrıca yirmi yıl boyunca yazları Büyükada’daki yazlığında geçirmiştir. 23 Şubat 1971’de İstanbul’da kalp krizinden ölen şairin vasiyeti gereği Türkçe kitapları Beyazıt Devlet Kütüphanesine, Fransızca kitapları Galatasaray Lisesine verilmiş ve Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilmiştir

2- Halit Fahri Ozansoy'un Edebi Kişiliği

Şairin şiirlerinde çoğunlukla egzotik sahnelere, hüzün ve melankoli gibi bireysel duygulara aşk, ölüm temalarına rastlanmıştır. Şair aruzla şiire başlamış sonraları heceyle şiirler yazmış ve Beş Hececiler'e katılmıştır.

3- Halit Fahri Ozansoy'un Eserleri

• Şiir:
  • Rüya (1912),
  • Cenk Duyguları (1917),
  • Efsaneler (1919),
  • Zakkum (1920),
  • Bulutlara Yakın (192),
  • Gülistanlar Harabeler (1922),
  • Paravan (1929),
  • Balkonda Saatler (1931),
  • Sulara Dalan Gözler (1936),
  • Hep Onun İçin (1962),
  • Sonsuz Gecelerin Ötesinde (1964).
• Roman:
  • Sulara Giden Köprü (1939)
  • Âşıklar Yolunun Yolcuları (1939)
• Tiyatro:
  • Baykuş (aruzla, 1916),
  • İlk Şair (aruzla, 1923),
  • Sönen Kandiller (heceyle, 1926),
  • Nedim (heceyle, 1932),
  • On Yılın Destanı (heceyle, 1933),
  • Hayalet (heceyle, 1936),
  • Ali Baba yahut Kırkharamiler (1936),
  • Fatma'nın Dileği (1938),
  • Bir Dolaptır Dönüyor (heceyle, oynanmadı, 1958),
  • İki Yanda (psiko-fantastik oyun, 1970).
• Hatıra (Anı):
  • Edebiyatçılar Geçiyor (1939, genişletilmiş 2. basım 1967, daha da genişletilerek Edebiyatçılar Çevremde adıyla 1970),
  • Darülbedayi Devrinin Eski Günleri (1964)
  • Eski İstanbul Ramazanları (1968)
• Araştırma-İnceleme:
  • İstanbul'un Sayın İkinci Seçmenlerine (1945),
  • Yunan Tiyatrosu: Tragedia (1946),
  • Şehir Tiyatrosunun 50. Yılı: Darülbedayi Devrinin... (1964).