Ahmet Muhip Dıranas'ın Hayatı ve Eserleri

Ahmet Muhip Dıranas Türk şair, yazar.

Doğum tarihi ve yeri: 1909, Sinop
Ölüm tarihi ve yeri: 27 Haziran 1980, Ankara)

1- Ahmet Muhip Dıranas'ın Hayatı

Şair ve yazar olarak tanınan Ahmet Muhip Dıranas, 1909 yılında Sinop'un Salı köyünde dünyaya gelmiştir. İlköğretiminin ardından eğitimine Ankara Erkek Lisesi'nde okuyarak devam etmiştir. Sanatçının lisedeki iki edebiyat öğretmeni Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar'dır. Bu iki ünlü yazar Ahmet Muhip Dıranas’ın sanat hayatında ve şiir sevgisinin gelişmesinde etkili olmuştur. Lise eğitimini tamamlayan yazar, Hakimiyet- i Milliye gazetesinde 1930- 1935 yılları arasında çalışmıştır. Sonrasında İki yıl Ankara Hukuk Fakültesi Felsefe Bölümünü okumuştur. Eğitiminin geri kalan yıllarını İstanbul'da tamamlamıştır. Üniversite eğitimini tamamladıktan sonra Güzel Sanatlar Akademisi Kütüphane müdürlüğü yapmıştır. Bir dönem Dolmabahçe Resim ve Heykel Müzesi resim yardımcılığı yapmıştır.

Yazar 1938 yılında Ankara'ya geri dönüş yapmıştır. Ankara'da çalıştığı ilk işi CHP Genel Mezkezi'nde Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınları yönetimidir. Bu görevinden sonra yazar askerlik görevini yerine getirmiştir (Askerliğini Ağrı dolaylarında yapmıştır). Askerden döndükten sonra Ankara'da Çocuk Esirgeme Kurumu Yayın Müdürü olmuştur. 1957- 1960 yılları arasında yine burada kurum başkanlığı yapmıştır. Daha sonrasında İş Bankası Yönetim Kurulu üyeliği yapmıştır. Sonraki yıllarda Devlet Tiyatrosu Edebi Kurul Başkanlığı Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu üyeliği yapmıştır. Yazar sonrasında politikaya atılmıştır. Birkaç kez milletvekili adayı olmuştur ancak seçilememiştir. Zafer gazetesinde yazılar yazarak yayımlamıştır.

Yazarın yayımlanan ilk şiiri Ankara Lisesi'nden mezun olduktan sonra Milli Mecmua'da 15 Eylül 1926 tarihinde Muhip Atay imzası ile yayımlanan "Bir Kadına" adlı şiiridir. Sonraki yıllarda şair kendi imzası ile farklı dergilerde şiirler yayımlamıştır. Yazarın şiirleri sonradan kitap haline getirilmiştir. Yazarın sürekli koşuşturma ile geçen hayatı 21 Haziran 1980 yılında son bulmuştur. Vasiyeti üzerine Sinop'un Salı Köyü'nde toprağa verilmiştir.

2- Ahmet Muhip Dıranas Şiirleri Hakkında

Şiirde ahenge ve sese önem veren şairlerden biridir. Hece şiirinin son kuşağında yer alan şair batı şiirinden etkilenmiş ve çevresinde yetişen yeni şairleri de etkilemiştir. Az sayıda şiiri bulunan şair büyük etki yaratmıştır. Yazdığı şiirler çok uzun yıllar sonra kitap haline getirilmiştir. Fransız Edebiyatından ve Türk Edebiyatı büyük ustalarından aldığı etkileri harmanlamış ve ortaya kendine özgü bir tarz çıkarmıştır. Şiirlerinin çağrışım gücü yüksektir. Şiir konuları genellikle aşk, tabiat, hatıralar ve ölümdür. Sığ olmayan bir anlatım tarzı ile şiirler yazmıştır.

3- Ahmet Muhip Dıranas Edebi Kişiliği

Seçkin şiirleri ile dikkat çeken şair, Fransız sebolistinden etkilenmiştir. Fransız şiiri ile halk şiirini harmanlamaya çalışmıştır. Şairin en çok etkisinde kaldığı Fransız şair Charles Baudelaire'dir. Şairin kullandığı hece kalıpları genellikle "On iki ve On üç'tür". En çok kullandığı nazım birimi dörtlüktür. Hece ölçüsünde durakları atarak şiir oluşturmuştur. Şiirlerinde biçime önem vermiştir. Güçlü bir dil yapısı vardır. Bu yönü sese ve ahenge önem veren şiirler oluşturmasını sağlamıştır. Şiirlerinde hece ölçüsü, kafiye ve nazım şekli gibi şiirin biçimsel yapısına önem vermiştir. Anadolu ağzını eserlerinde işleyen ve dili oldukça sade kullanan ilk şairler arasında olması dikkat çekmektedir.

Şairin şiirlerinde mecazlı ve sembolik anlatım çok görülmektedir. İnsanın iç dünyası, doğa, güzellik, tarih, yaşama sevinci, umut ve umutsuzluk gibi konular sıkça işlenmiştir. Destansı anlatımı şiirlerinin dikkat çekmesinde etkilidir. Şiir dışında yazarın bilinen ve devlet tiyatrosunda oynanan tiyatro eserleri de vardır. Kendine özgü tarzı ve üslubu ile edebiyatımızın değerli isimlerinden biri olan Ahmet Muhip Dıranas, kendinden sonra şiirle ve edebiyatla ilgilenmek isteyen nesile kıymetli eserler bırakmıştır. Aldığı eğitim, etkilendiği ve örnek aldığı yazarlar şairin kendi kimliğini bulmasına yardımcı olmuştur. Hocası ve örnek aldığı yazar olan Ahmet Hamdi Tanpınar gibi az ve etkileyici yazmayı tercih etmiştir.

4- Ahmet Muhip Dıranas Eserleri

• Şiirleri:
  • Şiirler- 1974 (En tanınmış şiirleri; Serenad, Ağrı, Fahriye, Olvido ve Kar'dır).
  • Kırık Saz- 1975 (Tevfik Fikret'in Rübab-ı Şikeste'sinin günümüz Türkçesine aktarılmış halidir).
  • Çalar Saat çeviri şiiridir (Charles Baudelaire'den yaptığı ilk çevirisi).
• Yazdığı Oyunlar:
  • Gölgeler- 1947
  • O Böyle İstemezdi- 1948
  • Aptal oyunu bir çeviri oyunudur. 1940 yılında Dostoyevski'den uyarlanmıştır (F. Neziere/ S.W. Bienstock).
• İnceleme:
  • Fransa'da Müstakil Resim- 1937 yılında iki cilt halinde yazılan eseri Cahit Sıtkı ile birlikte ele alınmıştır.